Een waarschuwing vooraf: dit artikel gaat de diepte in. Wel een diepte waardoor je kunt leren hoe je stress kunt herkennen en daarmee ervoor kunt zorgen dat je effectiever met stress leert omgaan.
Dit wordt dus een lesje geschiedenis/biologie/psychologie in een.
STRESS EN FIGHT-OR-FLIGHT
Wayyy back, toen we nog halfnaakt over de Savanne renden en bang moesten zijn voor wilde dieren en we ons eten nog niet bij de Appie konden halen, lag er constant gevaar op de loer.
Moeder natuur heeft ons daarom uitgerust met een fight-or-flight respons: een reactie van je lichaam waardoor je in staat bent te reageren op directe stress. Een manier om de kans op overleven zo groot mogelijk te maken.
Je herkent die respons vast wel bij jezelf. Het is datgene wat je voelt bij het idee dat je in een donker steegje loopt en er loopt opeens iemand achter je.
Je hartslag gaat omhoog, je ademhaling wordt sneller, je lichaam maakt zich klaar om te vechten of vluchten.
Supereffectief natuurlijk wanneer er ook daadwerkelijk een dreiging is.
Telkens wanneer jij stress voelt, schiet je lichaam in min of meerdere mate in die vecht- of vluchtrespons.
Dus ook wanneer er nog bergen was op je liggen te wachten, wanneer je baby voor de zoveelste keer ’s nachts hysterisch huilt, wanneer je mailbox overvol is.
En dan werkt die vecht-of-vluchtrespons helemaal niet meer zo effectief.
Vaak zijn de stressoren die wij in de huidige wereld ervaren veel chronischer dan dat ze ooit waren. Alles gaat 24/7 door. Je gezinsleven, maar ook je werk, je social media enzovoort. Dat betekent dus ook dat je je, als je niet oplet, vaak in die vecht-of-vluchtmodus bevindt.
Buiten dat dat zonde van je tijd is, is het ook niet erg gezond.
ONTSPANNEN EN PAUSE-AND-PLAN
Het goede nieuws is dat er een tegenhanger is van de fight-or-flight respons: de pause-and-plan respons (dankbaar gejat uit het boek van Kelly McGonigal, Maximum Willpower).
Deze respons zorgt ervoor dat je helder kunt nadenken, reflecteren op je beslissingen en bewuste keuzes kunt maken.
Nu dat stukje biologie.
Pause-and-plan zet andere delen van je hersenen in werking dan fight-or-flight.
Die eerstgenoemde zet je prefrontale cortex in werking. Het voorste stuk van ons brein waardoor we in staat zijn te plannen, beslissingen te nemen, sociaal te zijn. Het is het deel van ons brein dat ons tot de moderne mens maakt.
Fight-Or-flight zet meer primitieve delen van je hersenen in werking, die puur gericht zijn op overleven. Ze werken altijd. Ook als je na een lange dag hongerig en moe op de bank ploft.
Om je prefrontale cortex in te schakelen, en dus je pause-and-plan respons, moet je veel meer moeite doen. Je moet er de energie voor hebben.
VAN STRESSEN NAAR CHILLEN
Je kunt leren om je fight-or-flight respons vaker te leren herkennen en bewust over proberen te schakelen naar je pause-and-plan respons. Hoe?
- Vooral door heel veel te oefenen! Probeer de volgende keer dat je stress ervaart eens bewust stil te staan bij wat er zich in je lichaam afspeelt. Merk je iets aan je ademhaling, voel je ergens spanning, merk je iets aan je hartslag? Je bewust worden van je fight-or-flight respons maakt dat je gemakkelijker kunt omschakelen.
- Slaap. Die prefrontale cortex heeft energie nodig. En je herkent dit ook vast wel: wanneer je niet uitgerust bent, reageer je anders op stress dan wanneer je dat wel bent. Moeilijk punt als je kleine kindjes hebt, ik weet het. Ik zeg ook niet dat het perfect moet. Neem elk uurtje dat je pakken kunt. En zie rust in de bredere zin van het woord: een uurtje op de bank tot rust komen en niet slapen is ook een stap in de goede richting. In dit artikel vind je meer tips.
- Eet. Die energie heb je dus hard nodig om goed met stress te kunnen dealen. Door regelmatig te eten (om de 2-3 uur) blijft je glucosespiegel constant, waardoor je minder ups- en downs in energie ervaart en dus beter met stress kunt omgaan.
- Herken je gedachten en doe er iets mee. Automatische, negatieve gedachten zijn vaak een teken dat je fight-or-flight respons in actie is gekomen. Meer over hoe je die gedachten kunt leren kennen en ze kunt leren tackelen lees je hier.
- Breathe. Je fight-or-flight respons doet iets met je ademhaling. Als je je ademhaling onder controle kunt krijgen, neemt je lichaam aan dat er niets aan de hand is. Meer over hoe je dat kunt doen, lees je hier.
Herken jij een van beide responsen bij jezelf? Ik ben benieuwd! Deel in the comments below.
MomUp!